Gölge adam
[email protected]
Dersim Katliamı 77 Yıl Önce Yaşandı ancak Bitmedi
17 Kasım 2017 18:10
Bu seyri değiştirecek olan, özür dilediğini söyleyen AKP iktidarıdır. AKP Dersim adının iadesi, Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerlerinin açıklanması ile yola koyulabilir.
Bundan tam 77 yıl önce (15 Kasım 1937'de) Elazığ'da kurulan göstermelik bir mahkemede yargılandı ve haklarındaki iddiaların ne olduğunu da çok bilmeden idama mahkûm edildiler. Zaten anlamadıkları bir dilden iddianame hazırlanmış ve çarptırıldıkları idam kararı aynı dilden yüzlerine okunmuştu! Yaşı 75 olan Seyit Rıza'nın, idamın kanunlara uygun olması için yaşı küçültülürken, küçük olan oğlu Resik Usen’in yaşı ise büyütülmüştü.
Karar yüzlerine okunurken birbirlerine sorular yöneltip henüz neticeyi anlamaya gayret ediyorlardı. Savunma yapma hakları yoktu dolayısıyla onları savunacak Avukatları da yoktu. Türkçe bilmiyor olmaları da sorun teşkil etmiyordu. Devlet kendince formüller bulmuş, özel kanunla tutsaklara her yönelimi mubah buluyordu.
Bu şekilde tercüman ihtiyacı hmeyen devlet için Dersim liler ancak "vahşi yaratıklar" diye kabul görüyordu; haliyle kendi aralarında konuşacakları bir dilleri de olamazdı. Öyle de oldu. İdam kararı verilen Seyit Rıza ile birlikte Uşenê Seydi, Fındık Ağa, Hesene İvrayim, Aliye Mirzali, Hesen Ağa ve Resık Usen'in diğer tutsaklardan ayrılmaları sağlandı. Dersim büyüğü şahsiyetler dışında kalanlar ise ömür boyu hapis cezalarına çarptırılarak gün ışığı görmeden can verecekleri cezaevlerine nakledildiler.
Yaşlı bilgeye son arzusu sorulduğunda, cevabı “Kırk liram ve saatim var. Oğluma verirsiniz" olmuştu. Kendisine "oğlunuz da idam edilecek" dediklerinde, acıyla, "O zaman beni oğlumdan önce asın" isteğinde bulunmuştu. Tam bu sırada oğlu Resik Usen, boynuna geçirilmiş iple son nefesini veriyordu. Seyit Rıza'nın son isteği yerine getirilmemişti.
Seyit Rıza idam edilmek için meydana çıkarıldığında hava soğuktu ve etrafta idamları gerçekleştirecek ekip dışında kimseler yoktu. Ayaklarını emin adımlarla sehpaya koyduktan sonra büyük kalabalığa seslenir gibi haykırdı: “Evladı Kerbelayime, bê gunayime, Ayıvo zulimo, Cinayeto!" (Evladı Kerbelayıh. Bi hatayıh. Ayıptır. Zulümdür. Cinayettir)
Kullanılmak istendikçe açılan "Dersim dosyası"
Dersim' de aralarında Seyit Rıza'nın da bulunduğu yedi kişinin idam edildiğini biliyoruz ancak geride ömür boyu hapis cezalarına çarptırıldıktan sonra cezaevlerinden cesetleri çıkan Dersim büyüklerine ilişkin kesin bir bilgiye ulaşılamıyor. Onlarca Dersim linin insanlık dışı koşullarda aç ve susuz bırakıldıktan sonra hayatlarını kaybettikleri ve cesetlerinin ailelerine teslim edilmek yerine kimsesizler mezarlığına gömüldükleri biliniyor.
Dersim liler, Seyit Rıza ve Uşenê Seydi, Fındık Ağa, Hesene İvrayim, Aliye Mirzali, Hesen Ağa ve Resık Usen’in nereye gömüldüklerini hâlâ bilmiyor. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) devleti formalitenin ötesine geçmeyen özrünün ardından Dersim dosyasını da rafa kaldırmışa benziyor. Aslında ihtiyaç duyduğunda raftan indirip siyasi rakibi diğer partilere karşı kullanmayı da ihmal etmiyor, etmeyecek.
Düne kadar bu istismarın konusu siyasi rakibi ulus devletçi zihniyetin temsilcisi olan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) idi. Dersim Soykırımı söz konusu olduğunda CHP'nin sorumlu olması kuşkusuz devleti ve cumhuriyeti aklamanın gerekçesi yapılamaz, yapılmamalı. Cumhuriyet devletinin adı bugün AKP'dir ve mevcut iktidar gereğini yapmadıkça 1937-38 sürecinde olduğu kadar sorumludur.
MHP'nin nefret dili AKP sayesinde gelişiyor
Dersim üzerinde devletin temel ideolojisinin şekillendirdiği bu iki partinin atışmalarına ırkçı Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) de dahil olmuş durumda. MHP, bu tarihsel acı ile yüzleşmekten, toplumsal barışı sağlamaktan tamamen uzak bir parti olarak kin ve öfke kusuyor. AKP kurmayları Dersim meselesini her gündeme getirdiklerinde devletin ulasalcı damarı depreşiyor ve ruhlarını ırkçılıkla doldurmuş kendini bilmezler ortaya çıkıp 77 yıl önce yaşanan vahşete alkış tutmaktan çekinmiyor.
Dersim lilerin yarasını kanatmaktan, nefreti büyütmekten çekinmeyen bu zihniyetlerin hâkim olduğu bir devlet gerçeğiyle karşı karşıyayız.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun "Dersim Kerbelay dı" açıklamasına yanıt olarak katledilen on binlerce Dersim li için, "zalim, cani, alçaklar" nitelemesine başvurması, insanlıktan ne kadar uzaklaşılabileceğinin seviyesini, sınırını izah etmiş oluyor.
Kaldı ki, Davutoğlu'nun yaptığı da bir samimiyetsizlik örneği. Dersim' le ilgili "özrün" gereği olarak yapıcı rol üstlenmek yerine resmi hiçbir geçerliliği olmayan bu söylemi bir istismar aracı olarak kullanıyor. Aksi olsaydı, Bahçeli bugün bile ecdadımıza, kimlik ve inancımıza sövgü yağdıramaz; kin kusan, nefret saçan bu zat bugün yargılanırdı. Dahası, Dersim liler olarak 77 yıl önce katledilen büyüklerimizin mezarını ziyaret etme şansımız, hakkımız doğardı.
"Özür" resmi bir sonuca dönüşürse anlama kavuşur
Dersim büyüklerine yönelik ağızlarında salyalar akıtarak saldıran, bunu geleneğe dönüştüren zihniyetin ödüllendirildiği Türkiye gerçeğinde yaşamak zorunda değiliz. Bu seyri değiştirecek olan da, özür dilediğini söyleyen AKP iktidarıdır; istismarcı politikadan vazgeçmesiyle mümkündür.
Gerçekçi bir yaklaşımla bu özrün, resmi bir sonuç üzerinden vuku bulmasını sağlamak zorunda. AKP Dersim adının iadesi, Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerlerinin açıklanması ile yola koyulabilir. Dersim ile ilgili ırkçı, faşizan söylemlerin suç bile sayılmadığı gerçeğinin önüne geçmelidir.
İnsanlık tarihine yabancı kalmış ve insanlıktan nasibini alamamış ırkçı kafaların kadın, çocuk, genç ve yaşlı; katledilen 70 bin insanımıza saldırmalarına izin vermeyeceğiz. Dersim Soykırımıyla yüzleşmeyi aklına getirmek yerine ırkçı bir dil le Dersim' de insanlık tarihinin en acımasız bu vahşetini aklamayı kendilerine görev sayanları lanetlemeli.
Devlet Bahçeli'ye Dersim lilerin sokağa çıkarak söyleyeceği sözü olmalı, diye yazmıştım geçenlerde. Yaramızı kanatmaya dönük bu ırkçı saldırı sahibi kişiliklere Dersim lilerin tepkisi çok daha kararlı bir tepki olmalı. Bu ırkçı, faşist zihniyetin dünyada hiç de anlamı olmadan yer kapladığının hatırlatılması gerekiyor. Dersim liler nerede yaşıyorsa oradan ses vermeli.
77 yıl önce yaşandı ve bitmedi... Dersim büyüklerinin, Dersim in büyük değerlerinin boyunlarına geçirilen ip, hali hazırda boğazımızı sıkmaya devam ediyor!
Ferhat Tunç
Yorumlar (0)
Yazarın Diğer Yazıları
SİYASETİN MASKESİZ YÜZLERİ
21 Mayıs 2025 18:10
SORUN ONU GÖNDERMEKLE BITMEYECEK
28 Nisan 2025 18:10
EKREM İMAMOĞLU " CUMHURBAŞKANI VE ÇEVRESINE SESLENİYORUM
19 Nisan 2025 18:10
8 MART EMEKÇİ KADINLAR GÜNÜ
08 Mart 2025 18:10
Salih Müslim " Kürt halkı , öcalan ne derse desin halkimiz buna uyacaktir " demiş!!
27 Şubat 2025 18:10
HAK İNSİYATİFİ DERNEĞİ 3. KÜRT FORUMU SONUÇ
18 Şubat 2025 18:10
HIZIR ORUCU
12 Şubat 2025 18:10
24 OCAK KARARLARI ÜRETMEDEN TÜKETEN VE SARMALA DÜŞÜRÜLEN TÜRKİYE
24 Ocak 2025 18:10
BAŞINI CAMA ÇAPAN SİNEKLER
20 Ocak 2025 18:10
Barıs - çözüm ikilemi
11 Ocak 2025 18:10
Kork korkmazda utan utanmazdan
26 Aralık 2024 18:10
Köylüm köylülerim babam ve TAYFUR KAYMAKAM
10 Aralık 2024 18:10
Malatya bir zamanlar neden güzeldi
26 Kasım 2024 18:10
ALEVİLİK VE ALEVİLER
25 Ocak 2023 18:10
CHP’deki azınlık
23 Ocak 2023 18:10
YAŞI 50/75 ARASI OLANLAR MUTLAKA OKUYUN
29 Aralık 2022 18:10
Alevileri çek al, Türkiye yarım kalır…
28 Aralık 2022 18:10
ŞAŞIP KALIYORUM…
16 Aralık 2022 18:10
ALEVİ KİMLİĞİNİ SAVUNMAK...
14 Aralık 2022 18:10
#ALEVİLİK TORBALARA SIĞMAZ#
09 Aralık 2022 18:10
“Çağdaş hiçbir ülke cahil kadrolarla idare edilmez.”
28 Kasım 2022 18:10
Aşağıdaki 25 ülkenin halkı Arapça konuşur ve resmi dilleri Arapçadır.
19 Kasım 2022 18:10
CUMHURBAŞKANLIĞINI KAZANABİLECEK TEK İSİM, KİM Mİ?
16 Kasım 2022 18:10
KANAT OLMAK VE CHP DEĞİŞİMLERİ
06 Kasım 2022 18:10
- BEN CUMHURİYET KADINIYIM..
01 Kasım 2022 18:10
DEFOL ALEVİ..!
28 Ekim 2022 18:10
YAZIK EDİYORSUNUZ ATATÜRK'ÜN PARTİSİNE!...
13 Ekim 2022 18:10
ALEVİLERE MÜJDE DENİLEN...
12 Ekim 2022 18:10
ALEVİLERİ TANIMA …..AMA NE TANIMA
07 Ekim 2022 18:10
İLBER ORTAYLI'DAN “ TARİHİMİZ “
05 Ekim 2022 18:10
Bu kavga “ Ne yoksulluk, Ne baskı, Ne ezilen, Ne ezen İnsanca, hakça bir düzen kavgasıdır.”
10 Eylul 2022 18:10
*Adnan Kahvecinin İlahiyat Profesörü amca oğlu Niyazi Kahveciden harika tespitler.*
06 Eylul 2022 18:10
ÇAPULCU
03 Eylul 2022 18:10
Neden ölüyoruz öldürülüyoruz...!!?
08 Temmuz 2022 18:10
SOLCU NEDİR?
24 Haziran 2022 18:10
DEFOL ALEVİ..!
21 Haziran 2022 18:10
YASAK HEMŞERİM!
29 Mayıs 2022 18:10
Birlikte dirlik vardır
28 Mayıs 2022 18:10
AKP TARİKATLARI
26 Mayıs 2022 18:10
BELKİDE SON ŞANS
08 Mayıs 2022 18:10
VEFATININ 62. YILINDA TURAN EMEKSİZ
29 Nisan 2022 18:10
Alevi Dedeleri
18 Nisan 2022 18:10
ÖRGÜTLÜLÜĞÜMÜZ DE BİR HASTALIK; YABANCILAŞMA.
06 Nisan 2022 18:10
Aleviler İnsanlığa Ne Veriyor?
15 Mart 2022 18:10
KADINLAR KADINLARIMIZ
08 Mart 2022 18:10
Baş Belası Dedeler
02 Mart 2022 18:10
CENNET VAADİ
01 Mart 2022 18:10
Nihayet Millet itifakı Liderleri toplandı.!!!
13 Şubat 2022 18:10
Neden Güç birliği, neden 3. Yol!
21 Ocak 2022 18:10
Sol un Sefaleti! Ne sol ama! ( Yusuf Bozkuş )
18 Ocak 2022 18:10
ADALET İSTİYORUM !!!
17 Ocak 2022 18:10
ALEVİ KÖYÜNE CAMİ
12 Ocak 2022 18:10
DİNDARLIK VE DİNCİLİK ÜZERİNE ÇOK KISA NOTLAR.
04 Ocak 2022 18:10
ALEVİLİĞİN YOLU VE DİLİ
28 Aralık 2021 18:10
SADECE "ENDİŞE" BEYAN ETMEKLE KALAMAYIZ!..
22 Aralık 2021 18:10
NOSTALJİ ; MALATYA DAN ÇIKTI KIZIL MAKİNE
07 Aralık 2021 18:10
UZLAŞIN BEYLER
21 Kasım 2021 18:10
Bu kirlenmiş dünyayı yaşanılır kılan nedir bilir misin?
14 Kasım 2021 18:10
İKTİDARIN ALEVİ POLİTİKASININ ARKA PLANINDA NE VAR?
07 Kasım 2021 18:10
YERLİ KARDİNAL
19 Ekim 2021 18:10
KAMU ÇALIŞANLARININ ÖRGÜTLENMESİ VE TOPLU SÖZLEŞME!
06 Ağustos 2021 18:10
AKPLİLER FETÖ İÇİN NELER DEMİŞ
ARŞİV AFFETMEZ...
18 Temmuz 2021 18:10
ALEVİLER
07 Temmuz 2021 18:10
MADIMAK VAHŞETİ VE ÇIĞLIĞI ASLA UNUTULAMAZ...
03 Temmuz 2021 18:10
SÖNMEYEN ALEV MADIMAK
29 Haziran 2021 18:10
GÜÇLÜ PARLEMENTO, BAĞIMSIZ VE TARAFSIZ YARGI, ÖZGÜR, CESUR BASIN
EVET BİR ZAMANLAR
14 Haziran 2021 18:10
YEŞİLYURT BELEDİYE BAŞKANI, MEHMET ÇINAR'IN GÜNAHI NE!!!..?
03 Haziran 2021 18:10
SANA NE!...
04 Mayıs 2021 18:10
128 Milyar Dolar Nerede?
19 Nisan 2021 18:10
Yeni bir barış süreci için yeni bir siyasi irade gerekmekte
01 Mart 2021 18:10
ADAM GİBİ ADAM OLMAK
26 Şubat 2021 18:10
İSLAM HAKKINDA BİLMEDİĞİMİZ ACI GERÇEKLER:
17 Şubat 2021 18:10
EVET, ALEVİLER MELEK DEĞİL... ANCAAAK.
01 Şubat 2021 18:10
BİZ ve SİZ
04 Ocak 2021 18:10
2021 YILINA GİRERKEN TÜRKİYE' DEKİ TEMEL SORUUNLAR ÜZERİNE KISA NOTLAR.
28 Aralık 2020 18:10
Üniversitelerde son yıllarda yaşananların bir özeti.
23 Aralık 2020 18:10
19-26 1978 ARALIK MARAŞ KATLİAMINI MİT PLANLADI, MHPLİ, MSPLİ KATİLLER TETİGİ ÇEKTİ. CHP SEYİRETTİ.
22 Aralık 2020 18:10
FAŞİZMİN SESİ - EMRE KONGAR
21 Aralık 2020 18:10
ALEVİLER BUGÜN NE İSTİYOR!?
17 Aralık 2020 18:10
1 GRAM CORONA...
11 Aralık 2020 18:10
Doğa ve biz
08 Aralık 2020 18:10
Dört tavuk, bir kartal yuvasına gidip bir yumurta çalarlar.
02 Aralık 2020 18:10
SONUNA KADAR OKU... VİRÜS SİZİ ÜZDÜ... BİRAZDA GÜLDÜRSÜN
30 Kasım 2020 18:10
..İYİ İNSAN OLMADIKTAN SONRA
..
18 Kasım 2020 18:10
Yıl 1878'di.. LUVİLER
03 Kasım 2020 18:10
EVET, BİZDE UNUTMUYORUZ ÇÜNKÜ UNUTAMIYORUZ.!!!
07 Ekim 2020 18:10
TUTMADI TUTMAZ
.TUTMAYACAAAK!!
31 Ağustos 2020 18:10
ATATÜRK OLMAK..
10 Ağustos 2020 18:10
HİLAFET ÇAĞRILARI
03 Ağustos 2020 18:10
Şu kısa zamanda iki olay Dünyayı sarstı.
09 Haziran 2020 18:10
Maalesef Üniversitesi
03 Haziran 2020 18:10
65 YAŞ ÜSTÜ AKLI BAŞINDA KİŞİLERİN SİZİN İNAYETİN İZE İHTİYACI YOK
31 Mayıs 2020 18:10
Şiddetin değil siyasetin yanındayım
17 Mayıs 2020 18:10
KÜRTÇENİN RÖNESANSSI
09 Mart 2020 18:10
RIZALIK ÜZERİNE
27 Şubat 2020 18:10
ANKARA, ANKARA DEMOKRAT GÖRMEK İSTİYOR SENİ HER CHPLİ BAHTI KARA
18 Şubat 2020 18:10
Sizin Türklükle, Tarihle ilginiz yok.. Sizin, yobazlıkla ilginiz var..
16 Şubat 2020 18:10
HAZIR KITA BEKLEYENLER!
20 Kasım 2019 18:10
Alevi?
29 Ekim 2019 18:10
ÜLKENİN KARA YAZGISI, 12 EYLÜL?ÜN KARA SAYFASI
16 Eylul 2019 18:10
TEMEL ATILIŞININ 100. KURULUŞUN 96. YILINDA
09 Eylul 2019 18:10
Çözüm Fırat?ın Doğusuna Müdahale Değil, Eşitlik, Kardeşlik ve Barıştır!
14 Ağustos 2019 18:10
Kriz mi o da ne??
04 Ağustos 2019 18:10
TURGUT ÖZAL TIP MERKEZİ NE DURUMDA? İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİNDE NELER OLUYOR?
24 Haziran 2019 18:10
"MİTİL?
22 Haziran 2019 18:10
Köfteci Ekrem i Yenemezsiniz!NİYE ANLAMAK İSTEMİYORSUNUZ?
13 Mayıs 2019 18:10
NAMUSSUZSUN... ŞEREFSİZSİN... ALÇAKSIN
16 Mart 2019 18:10
LANETLENECEKSİNİZ!!
19 Ocak 2019 18:10
Orta doğululuk nedir bilir misiniz?
15 Ocak 2019 18:10
Şaşırmadım..
26 Aralık 2018 18:10
GAZETECİLİK VE SİYASET
20 Aralık 2018 18:10
KÜRESEL DUBLÖR:"McKİNSEY"
01 Ekim 2018 18:10
SİYASETTE İLKE AHLAK DÜRÜSTLÜK VE ERDAL İNÖNÜ
21 Eylul 2018 18:10
Atatürk ömründe tek bir soruya cevap veremedi
18 Eylul 2018 18:10
Papaz mı? CIA yöneticisi mi? Neler oluyor?
29 Ağustos 2018 18:10
Bir ülkenin çöküşü ( Fikri sağlar yazısı ALINTI )
27 Ağustos 2018 18:10
CHP GENEL MERKEZİNE AÇIK ÇAĞRIMDIR !!!
04 Ağustos 2018 18:10
" MEZHEPÇİLİK "....
29 Temmuz 2018 18:10
?Darbe? Erken Seçim kararıyla başlamıştı
25 Haziran 2018 18:10
Merhaba
30 Mayıs 2018 18:10
AVUKATLIK NEDİR? NE DEĞİLDİR? AV.Tayfur Çakır yazısı
05 Nisan 2018 18:10
Ein volk, ein Reich, ein Führer! Gror Deutfchland! Yani, tek millet, tek devlet, tek lider! Büyük Almanya!
24 Şubat 2018 18:10
Bariyerler ve 36. CHP Olağan Kurultayı
08 Şubat 2018 18:10
Savaş taraftarlarına bir çift sorum var
27 Ocak 2018 18:10
NAZIM HİKMET ŞİİRİ
26 Ocak 2018 18:10
VAY HALİMİZE!
24 Aralık 2017 18:10
HAKLI OLMAK MI? HAKLI KALMAK MI?
03 Kasım 2017 18:10
HALK PARTİSİ
30 Ekim 2017 18:10
Marjinal Alevilik..!
22 Ekim 2017 18:10
"Abdülhamid ?
19 Ağustos 2017 18:10
ALEVİLER CANA KIYMAZ... YA CANİYE...?!
05 Ağustos 2017 18:10
CHP, AKPnin Can Simidi Olmaktan Vazgeçecek mi?
16 Haziran 2017 18:10
Bu yazıyı bir Kürt olarak yazıyorum
09 Haziran 2017 18:10
Türkiye korku imparatorluğuna sürükleniyor!
26 Mayıs 2017 18:10
Türkiye Fabrika Ayarları II: CHP
22 Mayıs 2017 18:10
Bu partiyi( CHP ) yönetenler maalesef bu halka layık düzeyde değil.
24 Nisan 2017 18:10
NEDEN HAYIR DENİLMESİ GEREKİYOR?
04 Şubat 2017 18:10
BİR ŞEHİRLE TANIŞMAK
21 Ocak 2017 18:10
CHP NİN KAFASI KARIŞIK
22 Ekim 2016 18:10
İçerisinde Veli ağbaba’nın da olduğu;CHP’ de saklanan kırmızı zarf!...( ne oldu, nerede?)
25 Eylul 2016 18:10
DARBE GİRİŞİMCİLERİNİ KINIYORUM, SONRASINDA Kİ PROVOKASYON GİRİŞİMCİLERİNİ DE …
27 Temmuz 2016 18:10
ZAMAN
11 Haziran 2016 18:10
BİR AYDA İKİ DARBE
22 Mayıs 2016 18:10
KÜRTLER VE YORUMLAR
17 Mayıs 2016 18:10
IRKCILIK SOYSUZLUKTUR!
13 Ocak 2016 18:10
OLUK OLUK
19 Ekim 2015 18:10
Ağlama Ulan!
08 Ekim 2015 18:10
TABUT KÜRSÜSÜ İŞE YARAMIYOR
31 Ağustos 2015 18:10
İNÖNÜ STADYOMU VE BASIN TÜRBÜNÜ
19 Ağustos 2015 18:10
İFTARLAR VE İSRAFLAR
08 Temmuz 2015 18:10
DEMİRTAŞ VE MALATYA MİTİNGİ
21 Mayıs 2015 18:10
PARANIN KAYNAĞINI BULURSUNUZDA
. İKTİDAR OLMAK İÇİN 276 MİLLETVEKİLİNİ NASIL BULACAKSINIZ?
12 Mayıs 2015 18:10
ALİ KAPISI SİYASET BAHÇESİNE AÇILMAMALI İDİ!
07 Nisan 2015 18:10
SONUCU BELLİ OLAN MAÇI ÇOK GÜZEL OYNADILAR
BASİT ADAY PAKETİ ADRESE TESLİM EDİLDİ
10 Mart 2015 18:10
SONUCU BELLİ OLAN MAÇI ÇOK GÜZEL OYNADILAR
BASİT ADAY PAKETİ ADRESE TESLİM EDİLDİ
10 Mart 2015 18:10
VELOŞ İLE ENOŞ
02 Mart 2015 18:10