Basın Özgürlüğü’ bilançosu: Silahlı saldırı, baskın, polis kalkanı, engelleme, tehdit, dayak

          Türkiye bir “10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü”ne daha baskı, sansür, oto sansür, dava, tehdit ve tutuklama gibi ağır hak ihlalleriyle giriyor.

Gazeteciler 505 kez hâkim karşısına çıktı, 30 gazeteci tutuklandı, 18 gazeteci saldırıya uğradı!

Gazeteciye dava, yangın, protesto takibi de sokak röportajı da yasak!

           Bakanı, milletvekili, avukatı şikâyet etti… Tazminat cezaları yağdı, habere erişim engellendi

AYM ihlal dedi, BİK gazetelere ilan ambargosundan vazgeçmedi!

Gerçekleri gösteren kanallara 54 ceza!

Yolsuzluk, usulsüzlük, rüşvet haberlerine 2022’de de erişilemedi!

           Bu veriler CHP’nin gazeteci kökenli Milletvekili Utku Çakır özer’ in 2022 yılına dair hazırladığı “2022 Basın Özgürlüğü Raporu”ndan. Raporu göre, gazeteciler bir yandan hayatlarına yönelik silahlı saldırı, darp, polis şiddeti ve tehditler, bir yandan da yazdıkları haberler ve paylaşımları nedeniyle karşı karşıya kaldıkları tutuklama, gözaltı, dava ve soruşturmalara rağmen halkın haber alma hakkı için çalıştı.

             2022’nin hemen hemen her ayında en az 50 gazeteci hakim karşısına çıkarken, Gezi Davası, 25 Kasım protestoları ile 1 Mayıs gibi 10’dan fazla kitlesel protesto, yürüyüş ve basın açıklamasında 100’ün üzerinde gazetecinin haber takibi engellendi, gazeteciler fiziksel şiddete maruz kaldı.

             Gazeteciler 505 kez hâkim karşısına çıkarken, 30 gazeteci tutuklandı, 80 gazeteci gözaltına alındı, 18 gazeteci saldırıya uğradı.

Gazetelere tazminat cezaları ve tekzip yağdı, televizyon kanalları karartıldı.

           2022’ye damga vuran bir başka gelişme ise “dezenformasyonla mücadele” gerekçesiyle getirilen ancak gazetecilerin yanı sıra yurttaşların basın ve ifade özgürlüğünü engelleyen maddeler nedeniyle “sansür yasası” olarak bilinen kanunun yürürlüğe girmesi oldu.

"2023’TE SANSÜRÜ BİTİRECEĞİZ"

             2022’de yolsuzluk, usulsüzlük, rüşvet haberlerinin yanı sıra “yurt dışına giden yazılımcılar” ile gazeteci derneklerinin hazırladığı ihlal raporlarına da erişim engeli geldi.

              Çakır özer, “Gazetecilere baskı, sansür, engelleme, tehdit bitmiyor! Gazeteciler haberleri, yazıları sosyal medya paylaşımları nedeniyle işsiz bırakılıyor, tehdit ediliyor, yargılanıyor, tazminat cezalarına çarptırılıyor, hapsediliyor. Siyasiler şikâyet ediyor, gazetelere, televizyonlara ceza yağıyor, davalar açılıyor! Televizyon kanalları karartılıyor.

             10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nde sözümüz söz: 2023 yılında tüm bu baskı ve sansürün bittiği, gazetecilerin özgürce mesleklerini yapabildiği bir Türkiye’yi kuracağız” dedi.

Raporda Basın İlan Kurumuna da yer verildi:

            Basın İlan Kurumunun gazetelere haksız bir şekilde verdiği ilan durdurma cezaları 2022 yılında Anayasa Mahkemesi’nden döndü. Evrensel, Bir Gün, Cumhuriyet ve Sözcü gazetelerinin BİK’ in ilan kesme cezalarına ilişkin AYM’ ye yaptıkları bireysel başvurular toplu olarak değerlendirerek ihlal kararı verildi.

              Basın İlan Kurumu karara rağmen gazeteleri cezalandırmaktan vazgeçmedi! 2019 yılından bu yana Evrensel ve Yeni Asya gazetelerine ilan verilmezken, Evrenselin ilan ve reklam hakkı 2022’nin ağustos ayında tümüyle kesildi. Karara ilişkin gazetenin yaptığı itirazlar da reddedildi.

İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNE CEZALAR ARTIYOR

              CHP Genel Başkan Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca da 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü öncesinde hazırladığı raporda, Türkiye’de ifade özgürlüğünün ne kadar gerilediğine dikkat çekti. Raporda 2009’da yargılananların sayısının 159 kişiden 2021’de 2 bin 56 kişiye, ceza alanların sayısının ise 46 kişiden 317 kişiye çıktığı kaydedildi.

             Türkiye’de yıllardır basına ve medyaya yönelik engellerin arttığını belirten Karaca, “Türkiye’de gazetecilik yapmak artık tutukluluğa, tehdide, baskıya yol açan bir meslek koluna dönüşmekte, bu durum seçim öncesinde vatandaşları da seçim güvenliği konusunda endişelere sevk etmektedir.

              Zira sanatçılardan aydınlara, sosyal medya içerik üreticilerinden gazetecilere, aralarında çocuklardan yaşlılara binlerce vatandaş ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçundan davalarla karşı karşıya bırakılmaktadır.

               Web haberlerine erişim engellerine, erişim engellerine erişim engelleri ile trajikomik gelişmelere, yasa ve yönetmeliklerle sansüre dair adımlar atan iktidar, ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğünü kendi varlığı için tehdit olarak görmektedir” dedi.

              Birçok kanunda ifade özgürlüğü ihlali uyarıları yapılsa da söz konusu yasaların mevzuatın yarattığı muğlâklık ve idari kurumların ifade özgürlüğü ihlallerine yol açabildiğini ifade eden Karaca, gazetecilere yönelik belli başlı hak ihlallerini şöyle sıraladı: “Yürütme organı veya idare tarafından gerçekleştirilen tehdit veya taciz, idare tarafından fiziksel şiddet uygulanması, idare tarafından fiili engelleme yapılması, yürütme veya idare tarafından kapatma, el koyma kararı verilmesi, yayın yasağı getirilmesi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna (BTK) içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi talebinde bulunulması, fiili engellemede bulunulması, BTK tarafından erişim engelleme kararı verilmesi, içeriğin çıkartılması kararı verilmesi, idari para cezası verilmesi, RTÜK tarafından uyarı cezası, program durdurma, idari para cezası, geçici yayın durdurma, yayın lisansının iptali cezası verilmesi, Basın İlan Kurumu tarafından ilan verilmemesi veya ilan kesme cezası verilmesi, Gazetecilerin basın kartlarının Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından iptal edilmesi ve yenisinin verilmemesi.”

               İfade özgürlüğü ihlallerine yol açan cezaları da aktaran Karaca’nın paylaştığı verilere göre; 2009’da “hakaret” suçundan yargılananların sayısı 266 bin 341’den 2020’de 348 bin 822’e, ceza alanların sayısı 29 bin 556’dan 48 bin 911’e çıktı.

               “Halkı kin ve düşmanlığı tahrik” suçlamasıyla 2009’da yargılananların sayısı 159 kişiden 2021’de 2 bin 56 kişiye, ceza alanların sayısı 46 kişiden 317 kişiye çıktı. “Türk milletini, devleti, devletin kurum ve organlarını aşağılamak” suçlamasıyla yargılananların sayısı 2009’da 325’ iken 2021’de 1093’e, ceza alanların sayısı 47’den 363’e çıktı.

Gündem, 10 Ocak 2023 23:03