İnsanın doğasını oluşturan, özelliğini kuran ve insanı insan yapan insanların ortak manevi niteliklerin veya değerlerin tümüdür.
İnsan olarak doğmak, insan olmak ve insana benzemek farklı şeylerdir. Her insan, insan sıfatına sahiptir fakat her insan, insanlık vasıflarına sahip değildir. Meselaâ, bir insan resmi de insan sıfatına benzediği halde, duymayan, konuşmayan, görmeyen ve ölmeyen bir cicme resim insan denilir.
Dolayısıyla insan sıfatında görülen bir şeyi insan sanmakla kendisini kandırmış olmaktan öteye değil. Mahzuni boşuna dememiş ki, "Çok Ali'ler gördüm, Osman çıktılar." Çok samimi görünenler, zaman içinde veya sonradan düşman çıkanlara şahit olduğumuz çok olmuştur.
Çünkü insan olmak, ne eğitimle nede başka imkânla elde edilecek bir durum değildir. İnsan olmak, resim gibi insan olmakla değil, insan olma kurallarını ve tüm meziyetlerim yerine getirmekle olur. Aklın üstünlüğüne ve vicdanına danışmadan hareket edilmemeli veya karar verilmemelidir.
İnsanlığın manevi niteliklerine gelince; engin gönüllülük, doğruluk, dürüstlük, iyilikseverlik, hakseverlik, tolerans, bağlılık, adaletlik, fedakârlık, duyarlılık, sahiplenmek, yiğitlik, sevecenlik, tokgözlülük, cömertlik, paylaşımcılık, sorumluluk, yardımseverlilik, temiz kalplilik, doğru sözlülük, içtenlik ve temiz yüreklilik nitelikler söz konusudur.
Bu erdemlikler insanı kâmilleştiren, olgunlaştıran, örnek insan konumuna getiren ve üstün insanlık vasıflarına erdiren niteliklerdir. Bu erdemliklerin karşıtı olan benlik, kıskançlık, çekememezlik, dedikoduculuk, cimrilik, hoşgörüsüzlük, kin, nefret, sorumsuzluk, haksızlık ve zulüm gibi nitelikler ise medeni, çağın insanı olmaktan uzaklaştırır.
