Zerban Ana Lokması: Bir Lokmanın Taşıdığı Asırlık Sır

Bazı gelenekler vardır; bir beldenin, bir toprağın, bir ocağın hafızasıdır. Onlar yaşadıkça insanlar da birbirine daha sıkı bağlanır, toplumun harcı sağlamlaşır. İşte Adıyaman’ın Çelikhan ilçesine bağlı Pınarbaşı (Bulam) Beldesi’nde her yıl dağıtılan Zerban Ana Lokması da tam böyle bir miras…

Üryan Hızır ve Ağuiçen ocaklarının Anadolu’daki önemli duraklarından biri olan Pınarbaşı, yalnızca bir yerleşim yeri değildir; Kadın Erenlerden Zerban Ana’nın nefesiyle yoğrulmuş, geçmişin bugünle buluştuğu bir dergâh gibidir. 1840’lı yıllarda Üryan Hızır Ocağı dedelerince başlatılan bu lokma geleneği, yüz küsur yıldır hem bir ibadet, hem bir dayanışma, hem de bir rızalık imtihanı olarak sürüyor.

Bu yıl da dedelerce görevlendirilen canlar ev ev dolaştı. Kimse bir şeyden geri durmadı. Kimi az verdi, kimi çok; ama herkes gönlünden kopanı verdi. O topladıklarıyla alınan kurbanlar, yine gönüllü canların elinde lokmaya dönüştü.

Dikkatinizi çekerim: Burada asıl mesele lokmanın kendisi değil; bir kasabanın aynı sofra etrafında toplanma iradesi… Her evden bir canın hizmette bulunması bunun en güzel göstergesi. Çünkü rızalık olmadan lokmanın tadı olmaz, bereketi olmaz.

Lokmalar önce ihtiyaç sahiplerine ulaştırıldı. Yıllardır böyle… Önce gönlü kırıklar, darda olanlar gözetilir. Belki de bu geleneğin asırlardır ayakta kalmasının sırrı tam da burada saklıdır: Paylaştıkça artan bereketin sırrı…

Ve sonunda hep birlikte edilen o içten dua:

“Artsın eksilmesin, taşsın dökülmesin. Yiyenlere helâl, yedirenlere delil olsun. Bir lokması binbir kazaya belaya kalkan olsun…”

Bazen bir toplumun gerçek zenginliği ne binalarında ne de kasasında biriken kuruşlardadır. Asıl zenginlik, paylaşılan bir lokmada, verilen bir rızada, gönülden gönüle kurulan o görünmez köprüdedir.

Pınarbaşı’nda dağıtılan Zerban Ana Lokması, işte tam da bu köprünün adı…
Hem dua olsun, hem umut, hem de birlik.