MAKYAVELLİ KİM DİR? VE MAKVALIZMİN GUNUMUZDE KI YERİ NEDİR?

MAKYAVELLİ   KİMDİR VE MAKYAVELİZMİN GÜNÜMÜZDEKİ  YERİ  NEDİR?

Tarihten günümüze, otoriter, totaliter ya da diktatoryal liderlerin baskıcı ve çoğu zaman da kıyıcı siyaset anlayışlarına kaynaklık  eden Makyavell kimdir?  Makyavelizm nedir ve hangi tarihsel, siyasal,  sosyal ve kültürel koşulların ürünüdür?

Makyavelli  1469-1527 yıları arasında yaşamış bir İtalyan düşünürdür Tam adı, Niccolo di Bernardo  dei Maciavelli'dir.
Makyavel'in yaşadığı çağda İtalya' da küçük kent devletleri vardı. Bu devletler arasında sürekli olarak savaşlar oluyordu. Toplumda huzur, barış ve istikrar yoktu. Ayrıca  o çağın Papalık Kurumu gibi dini,  Fransa ve İspanya gibi de büyük siyasi güçleri  o devrin  İtalya toplumunu sürekli olarak  baskı altınada tutuyorlardı. 

Makvell'in içinde yaşadığ ve İtalya'nın  birleşrek büyümesine engel olan dinsel, siyasal ve geleneksel değerler onun düşüncelerini derinden etkilemişti. İtalyan halkınınn yaşadığı bu olumsuz  durumlar  Makyavell'i  yeni siyasi çözüm arayışlarına zorladı. Bu arayışlardan da adına  Makyavelizm denilen yeni bir siyaset ve  devlet yönetme  anlayışı  doğdu.

Makyavelizm nedir?

Makyavelizm , Makivell'in  siyaset, devlet ve yönetim anlayışna verilen isimdir.  Bu anlayışa göre siyasetin temeli iktidara gelebilmek için olabildiğince güç kazanmak ve iktidar olunca da bu iktidar gücünü ellinde tutabilmek için her türlü azami çabayı göstermektir.  Devletin askeri, bürokratik ve yargı kurumları  iktidar olmak ya da var olan iktidarı korumak için önemli güç araçlarıdır. İktidarı korumak için kullanılacak her araç meşrudur.
Gerçi,  Makyavel, "amaç her aracı meşru yapar" sözünü kendisi söylememiştir. Fakat, Makyavel'in görüşlerini yorumlayan düşünürlerin çoğu  bu hükmü O'nun düşüncelerinin  zorunlu bir sonucu olarak görmüşlerdir

Makyavell'n siyaset ve yönetim  anlayışı, din  ahlak  hukuk ve adalet gibi toplumun barış çimentosu olan toplumsal değer setlerini hesaba katmaz. Devre dışı bırakır. Başka bir söyleyişle de Makyavelist bir anlayışa sahip  otoriter, totaliter ya da diktatoryal anlayışa sahip liderler için, din, hukukuk, ahlak ve adalet dizgesi  ihlallerinin hiç bir önemi yoktur. Aslolan iktidarı koruyabilmektir.

Başlıca Temel Makyavelist  ilkeler nelerdir?

1- Amaç her türlü iktidar olma aracını meşrulaştırır.  Eğer beklenen  sonuç elde edilmişse, kullanınılmış olan araçlar ve yöntemleri sorgulamak anlamsız olur.

2-Tüm  insanlar, doğaları gereği bencildir. Liderler de  bencil olmalıdır. İdealizm işe yaramaz. Gerçekçi olmak gerekir.

3- Sevilmek iyidir. Fakat  liderlerin en büyük silahı  sevgi değil  korku salmaktır. Çünkü  korkutmak daha çabuk ve kesin sonuç verir.  Liderle baş etmenin olanaksız olduğu düşüncesini topluma aşılamak lazımdır 

4- Liderlerin en önemli  stratejilerinden biri de iki yüzlülük ve aldatmalara dayalı algılar yaratmaktır.  Liderlerin gerekirse aslan kadar güçlü fakat gerektiğinde de tilki  gibi kurnaz olmaları lazımdır. Hileler  olağan ve meşrudur.

5-  Ahlaki, dini  hukuki ve adil olan politakalar değil, fakat sonuç alıcı ve etkili politikalar geçerli olmalıdır.

6- Güc tek merkezde ve  tek elde tutulmalıdır. Tereddüt, duraksama ve zayıflık ölümcüldür. Güç zaafiyeti ve otorite boşluğu iktidarı çökertir.

7-  Toplum katında , ortaya çıkan görünüş ya da oluşturulan algı  yaşanılan gerçeklerden çok daha önemlidir. Liderin gerçekten nasıl bir kimlik ve kişilik sahibi oldukları değil, toplum tarafından nasıl algılandıkları  çok daha önemli ve  etkilidir.

8- Mevcut iktidari korumak ve devam ettirebilmek için, hukuk  ahlak, adalet ve benzeri değerler ikinci plana atılabilir. Hatta devre dışı bırakılabilir.
 
Son söz ya da kıssadan hisse.

Makyavelli'nin bu düşünceleri, Orta Çağ Avrupa'sıda tüm devletlerin krallık ve despotizmle yönetildiği bir çağda üretilmiştir. Ayrıca yine o çağda İtalya toplumunun, başka Avrupa ülkelerine karşı dağınık, istikrarsız ve zayıf kalması, İtalyan birliğinin kurulamaması  yazarı bu düşüncelere itmiş olabilir.

Ancak çağımız,  temel insan haklarına, temsili parlamenter demokrasiye, ulus istencine, din ve vicdan  özgürlüğüne dayalı akıl, bilim, hukuk ve adalet  çağıdır.  Toplumlar da   Orta Çağ toplumu değildir. Dünya, feodaliteyi, kula kulluk kültürünü,  ağalığı ve despotizmi çoktan geride bırakmış bilgi toplumu aşamasına gelmiştir.
Makyavelist öğretilere dayalı çağ dışı fikirlerin  günümüz   dünyasının her yerinde  çoktan bitmiş olması gerekir.
Halil Çivi.11 Haziran 2025.