DİKTATÖRLER NEDEN KORKUYA VE BASKIYA DAYALI BİR YÖNETİM POLİTİKASI SERGİLERLER? YA DA DİKTATÖRYAL REJİMLERİN SOSYO- PSIKO PATALOJİLERİ NELERDİR.
Bu durum, diktatoryal yönetim erkinin sosyolojisi ve psikolojisi açısından çok önemli bir konudur. Çünkü diktatörlük,ne pahasına olursa olsun, kesintisiz olarak, diktaya dayalı otoritenin sürmesi demektir. Ayrıca her diktatörün çoğu uygulamaları, iktidar olabilmek ve iktidarını kesintisiz sürdürebilmek için her araç ve yöntemi meşru sayan burcu burcu Makyavelizm kokar.
Diktatörlük nedir?
Diktatörlük, siyasi güç olarak; yasama, yürütme ve yargı erkinin tek bir kişinin elinde toplandığı, denetim yolarının olmadığı,bireylerin, sivil toplum kuruluşlarının ve genelde halkın özgür iradesinin denetim ve baskı altında tutulduğu, hesap sorulamaz, zora dayalı bir yönetim biçimidir.
Korku nedir?
Korku;insanın bedensel, fiziksel, siyasal, ekonomik,doğal, psikolojik ve sosyal...çeşitli büyük tehlikeler karşısında duyumsadığı derin ve yoğun bir endişe, kaygı ve benzeri olumsuz duygulara kapılması anlamına gelir.
Korku duygusu ani olarak gelir. insandaki savunma,, kaçma, boyun eğme gibi seçenekleri gündeme getirir. Korku insanın kendisini koruma ve varlığını devam ettirme içgüdüsünü harekete geçirir.
Sevgi nedir?
Sevgi;çeşitli nedenlerle, insanın bir kişiye, bir varlığa, bir inanca, bir ideolojiye ya da bir yönetim biçimine karşı duyduğu derin bir bağlığın, sadakatın, şefkatın, ilginin ve yakınlıgın göstergesidir.
Sevgi duygusunun içinde, gönül olarak, bağ kurma , yakınlaşma, ait olma, güvenme, duygudaşlık ( empati) , dayanışma, özveri... gibi etkenler rol oynar. Sevgi duygusu eşler arasındaki romantık bağlar olabileceği gibi, tamamenn özveriye dayalı anne- baba şefkatı da olabilir.
Diktatörler toplumları neden sevgi duygusu ve sevgi kültürü yerine, tam tersine, korku duygusu ve korku kültürü ile yönetmek isterler. Çünkü sevgi duygusu ve sevgi kültürü diktatörlüğün doğasına aykırıdır. Bu aykırılığın sekiz ana nedeni vardır.
1- Korku; toplumu denetleme, baskı altında tutma ve otorite kurma aracıdır. Çünkü korku, diktatörlere insanları ve halkları nedenlerini sorgulamadan zorla baskı altında tutma fırsatı verir. Ayrıca korku ve baskının etkisi hemen görülür.
Halbuki sevgi, özgür seçime dayalı, gönüllü bir ilgi ve bağlılık gerektirir. Tolumları sevgiyle yönetmek yoğun çaba, adil uygulamalar ve uzun zaman gerektirir. Diktatörlerin bu tip gecikmelere tahammülleri yoktur.
2 - Diktatörler bireyler ve toplumlardan kesin itaat ve sadakat beklerler. Fakat bu tür bireysel ve tolumsal itaatlar korku unsuruna ve zora dayalıdır. Kalıcı değildir. Korku ve baskı ortadan kalkarsa itaat ve sadakat yok olur.
Halbuki sevgiye ve özgürlüğe dayalı yönetim insanların hak ve adalet isteklerine açıktır. Muhalefete ve katılımcılığa engel olmaz. Ancak diktatörlerden yetki paylaşımı, hak, adalet ve katılımcılık istemek çok zordur.
3-Diktatörtlerin kendilerince temel yaklaşımı, siyasi olarak,
kısa vadeli, çabuk sonuç ya da sonuçlar alabilmektir. Çünkü sevgi faktörüne göre, korku çok hızlı sonular verir. Korkuyu egemen yaparak, farklı sesleri ve muhalefeti sindirmek daha kolaydır.
Halbuki sevgi kültürü, uzun vadeli ilişkiler ve uygulamara bağlı olarak, korku üzerine değil, güven üzerine kurulabilir. Ayrıca, uzun vadeli amaca ulaşmak güvenceli de değildir. Diktatörler buna yanaşmazlar.
4- Korku kültürü diktatörlere güç gösterisinde bulunma fırsatı verir. Diktatörlerin gücünün büyüklüğü, acımasızlığı, sarsılmaz görünen mutlak otoriteleri ve kararlılıkları korkutma ve baskılamalarla ortaya çıkar. Korkü kültürü diktatölere Tanrısal bir kült, dokunulmaz bir statü kazandırmaya hizmet eder. Etkin ve yaygın propaganda araçları ile, halk liderlerin kutsallığına inandırılır.
Halbuki sevgi kültürünün siyasi liderleri demokratik bir kişilik taşırlar. İnsanî, özgürlük ve adalet yönleri güçlüdür. Kendilerine kolayca ulaşılabilir. Eleştirilebilir. Halbuki diktatörler erişilemezdir; eleştirilemez, eleştirilmeye katlanamazlar.
5- Diktatörler toplumları " böl ve yönet" taktiği ile idare ederler. Irk, din, dil, mezhep ... ayrımcılığını körüklerler. Toplumu tektipleştirmeye bayılırlar. Farklılıkları büyük tehlikeler olarak lanse ederler. Ayrıca korku faktörü büyük ve yaygın güvensizlik yaratır; insanları birbirinden uzaklaştırır. Herkes, çevresinden, dostundan, iş arkadaşından, kardeşinden ve hatta eşinden bile kuşku duymaya başlar. Muhbirlik ya da jurnal hareketleri yaygınlaşır. Zora, baskıya, korkuya dayalı bir sukunet iklimi oluşur. Zaten diktatörlerin istedikleri tam da budur.
Halbuki sevgi iklimi toplumda güven yaratır. Birleşmeye, örgütlenmeye ve dayanışma içinde olmaya olanak sağlar.
Sevgi, barışma, örgütlenme ve dayanışma faaliyetleri diktatörleri tedirgin eder.
6- Diktatörlerin en temel görevlerinden birisi de muhalif hareketi ve muhalefeti basķılamak, korkutmak ve sindirmektir. Hatta olasılığı varsa muhaleti ortadan kaldırmaktır. Böyle durumlarda hukuk keyfileşir. Diktatörlerin kırbacına dönüşür. Temel İnsan hak ve özgürlükleri önemini yitirir.
Halbuki sevgi ve barıs kültürünün temelinde hak, hukuk, adalet ve duygudaşlık,, kendisi gibi olmayan ve kendisi gibi düşünmeyenlere özgürlük vardır. Diktatörlerin lugatında hak hukuk, adalet ve özgürlük olmaz.
7- Diktatörler, vatan, millet , bayrak , din ve devlet gibi toplumu bir arada tutan ortak değerleri üzerinde siyasi propaganda ve çarpıtmalar yaparlar. Çoğu sanal olarak iç ve dış düsmanlar, hainler, işbirlikçiler, milli ve milli olmayanlar...gibi ötekileştirici, bölücü ve düsmanlaştırıcı fay hatları üretirler. Halka ya da topluma, kendilerini, miletin, devletin, vatanın, bayrağın seçilmiş özel koruyucuları olduklarına inandırırlar. Toplumu birleştirerek değil parçalayarak güçlerini sağlamlaştırırlar.
Ancak sevgi,barış, adalet, eşitlik, hak, hukuk, adalet, demokrasi ve her türlü özgürlük toplumları bölmek için değil, birleştirmek içindir. Ancak bu durum diktatörler için tehlikeli görülür.
8- Diktatörlerin geleneksel siyasi yönetim güçleri korku, korkutma ve korku kültürü üzerine bina edilmiştir. Çünkü korku ve baskıya dayalı yönetim:
- Korkuya dayalı bir sukunet ve istikrar yaratır.
- Korku ƙültürü çabuk sonuç verir ve kesin itaat sağlar.
- Zorbalığa dayalı bir sadakat oluşturur.
- Zoraki, gönülsüz bir düzen dayatır.
- Diktatörleri övmek, hatta ilahlaştırmak serbest, fakat eleştirmek kesinlikle yasaktır.
- Resmi ve özel ileşim araçları diktatörlerin çıkarları ve emirlerine göre yayın yaparlar.
Sonuç ya da kıssadan hisseler.
Tarihte kötü isim yapmış diktatörler, sosyo- psikolojik açıdan genellikle bencil- özsever ( narsist), ayrıca saldırgan- elezer( sadist) kişilik özellikleri gösterirler. Duygudaşlık (empati) yetenekleri ve hümanist duyguları fazla gelişmemiştir. Halkları, devletleri için değil kendi kişisel çıkar ve iktidarlarını güvence altına almak ve sürdürebilmek için çalışırlar.
Mustafa Kemal Atatürk de bir diktatör değilmiydı, diye soranlara yanıtım kesinlikle hayır olacaktır. Çünkü o, toplumunu bir felakete sürüklememiş, tam tersine bir felaket girdabından çekip çıkarmıştır. Tüm faaliyetleri, kendi çıkarları için değil, ulusunun ve devletinin kuruluşu, kurtuluşu ve bağımsızlığı içindir. M.K.Atatürk, emperyalistlerin topraklarını sömürerek enkaza çevirdiği ve yönetme yetkisini çok kısıtladığı biçare bir hanedanlık yönetiminden yepyeni ve bağımsız bir cumhuriyet kurmuştur. Yenilmişlik, ezilmişlik ve yoksulluk çemberine mahkum edilmiş, varlığının ve kimliğinin ayırdında olamamış, eğitim ve bilgi düzeyi çok düşük bir halktan da çağdaş bir ulus devlet ve yurttaş kimliği inşa etmiştir. Ayrıca her kararını, meclis onayı, yani milli iradeye dayanarak vermiştir.
Diktatörler, iktidarlarını kesintisiz sürdürmek, güçlerini ve otoritelerini korumak için sürekli olarak korku faktörünü kullanırlar. Çünkü; devlet, ordu, polis ve yargı gücüne dayalı olarak oluşan korku kültürü çok güçlü bir basķı ve zorbalık üretebilir.
Ancak, tarihsel olarak halkına, yüksek bir ekonomik refah, kalıcı bir barış, hak, hukuk, adalet ve özgürlük getiren hiçbir diktatör yoktur. İtalya'da Musolini, Almanya'da Hitler ve Eski Rusyada Stalin...ve benzerleri halklarına en büyük kötülükler yapan ve lanetlenen liderler olarak tarihe geçmişlerdir.
Yakın çağımızdaki hiç bir diktatörlük rejimi kalıcı olamamıştır.
Şöyle bir tarihi özdeyiş vardır. Süngüyle her şey yapılabilir, fakat üzerine oturulamaz.Baskıcı rejimler kalıcı olamazlar.
Halil Çivi. 03 Haziran 2025.
-
